لزوم تقویت دیپلماسی زیست‌محیطی برای نجات هامون
تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۲۹۱۶۴
طی سال‌های اخیر با تامین نشدن حق‌آبه هامون کانون‌های گرد و غبار در این منطقه افزایش چشمگیری پیدا کرده است و اهالی سیستان و بلوچستان روزهای غبارآلود بیشتری را تجربه می‌کنند. سازمان حفاظت محیط زیست تلاش کرده است با استفاده از ابزار دیپلماسی آب را به هامون برگرداند؛ اقدامی که به گفته مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری باید ابعاد گسترده‌تری پیدا کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وحید جعفریان با اشاره به تدوین طرح نجات سیستان در سازمان منابع طبیعی اظهارکرد: طرح نجات سیستان شامل اقدامات کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند مدت با رویکردی جامع‌نگرانه می‌شود و ارزیابی و آسیب‌شناسی طرح‌های گذشته در تدوین طرح جدید تاثیرگذار بود.
وی اضافه کرد: مدیریت جامع در سطح ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار حوزه‌های آبخیز منطقه غربی دشت سیستان دیده شده است همچنین در جهت تثبیت ماسه‌های روان و کنترل گرد و غبار با بهره‌گیری از فناوری‌های بسیار کم‌آب‌بر یا بدون نیاز به آب تلاش کرده‌ایم. بدین ترتیب آسیب‌پذیری پروژه‌ها را نسبت به کم‌آبی کاهش و تاب‌آوری را ارتقا می‌دهیم.
جعفریان اضافه کرد: در سازمان منابع طبیعی تجارب و درس‌آموخته‌های زیادی درباره سیستان وجود دارد. پیش از این یک طرح برون‌رفت از چالش‌های پیش روی سیستان را تهیه کرده بودیم علاوه بر آن برنامه آبخیزداری و مقابله با گرد و غبار در استان‌های شرقی کشور تهیه شده بود. در قالب طرح ۴۶ هزار هکتاری وزارت جهاد کشاورزی بخش منابع طبیعی مواردی را ارایه داده بود. در نهایت مطالعات ر در قالب طرح نجات سیستان در سطح دو میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار شروع کردیم.
وی با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد از این مطالعات به پایان رسیده است، گفت: در این مطالعات تاکید بر روش‌های مشارکتی، بهبود الگوی معیشت جوامع محلی و کاهش آسیب‌پذیری و ارتقای سازگاری در برابر توده‌های ماسه و گرد و غبار مد نظر است.
جعفریان با بیان اینکه طرح نجات سیستان با تاکید بر بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی تهیه شده است، اظهارکرد: این طرح کلیات و اقدامات آن در حوزه وزارتی تعریف و برخی از فعالیت‌های اجرایی در منطقه تشدید شده است.
تدوین برنامه جهادی احیای سه میلیون هکتار
وی اضافه کرد: سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری و دفتر امور بیابان برنامه‌ای جهادی برای احیای سه میلیون هکتاری در جهت مقابله با بیابان‌زایی را تهیه کرده و رویکرد آن جلب مشارکت پایین به بالا و بهره‌گیری از ظرفیت‌های دهیاران، شوراهای روستایی، فرمانداری و استانداری است. یکی از اقدامات مد نظر ما آغاز این برنامه جهادی از مناطق بحرانی است که دشت سیستان یکی از مهم‌ترین آنها به شمار می‌رود.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در پاسخ به این پرسش ایسنا که چرا طرح‌های قبلی به اندازه کافی برای مهار گرد و غبار در سیستان اثربخش نبوده و منجر به تدوین طرح جدیدی به نام نجات سیستان شده است؟ اظهارکرد: با قطع کامل جربان آبی هیرمند با عدم تغذیه رطوبتی این منطقه وسیع، چه اراضی کشاورزی و چه عرصه‌های طبیعی روبرو شدیم. خشکی محیط مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل ایجاد توفان‌های ماسه‌ای و گرد و غبار است.
وی اضافه کرد: تغییرات هیدرولوژیک در حوزه‌های آبخیز منتهی به تالاب هامون به‌ویژه در سال‌های اخیر در افغانستان جریان مدیریتی عرصه‌ها را نسبت به سال‌های قبل به کلی متفاوت کرده است بنابراین باید عرصه‌ها را با روش‌های متفاوتی مدیریت کنیم.
جعفریان ادامه داد: به‌صورت واضح با ایجاد منشاهای جدید کانون‌های تولیدکننده گرد و غبار و توفان‌های ماسه‌ای طی پنج سال گذشته در دشت سیستان روبرو شده‌ایم و شرایط بسیار متفاوت شده است بنابراین به‌جای اقدام به نهالکاری در سطوح وسیع الان با استفاده از روش‌هایی مثل بادشکن‌های غیرزنده و پوشش‌های سنگ و سنگریزه باید این کار را انجام دهیم تا نیاز به آب نداشته باشد بنابراین خشکی بیش از حد محیط اولویت‌های ما را می‌تواند تحت تاثیر قرار دهد و حتما نیازمند رایزنی و هماهنگی کامل با نهادهای محلی مانند استانداری و فرمانداری‌ها و ... است.
وی اضافه کرد: این موارد چارچوب اصلاحات انجام شده در برنامه‌ریزی ما بوده است ولی ریشه و علت اصلی تخریب سرزمین و ایجاد توفان‌های ماسه‌ای و گرد و غبار در منطقه، خشک شدن یکی از مهم‌ترین دریاچه‌های آب شیرین قاره آسیا یعنی تالاب هامون است. در این شرایط سطح بسیار گسترده‌ای از خاک در معرض باد قرار گرفته است. فعالیت‌های احیایی که از طریق استقرار پوشش گیاهی صورت می‌گیرد در نهایت نیازمند حداقل منابع آبی است که در قالب سیلاب‌ها هر چند سال یک بار تامین می‌شد اما متاسفانه در چند سال پیاپی این اتفاق نیفتاده است.
جعفریان در پایان اظهارکرد: تاکید منابع طبیعی به عنوان یکی از اعضای ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای و بین المللی در جهت تقویت دیپلماسی کشور برای متقاعد کردن کشورهای همسایه به منظور همکاری در جهت حفظ اکوسیستم‌های مشترک است. نابودی هامون خسارت زیادی هم برای ایران و هم برای افغانستان در پی دارد. پایداری منطقه ایجاب می‌کند همکاری موثری صورت بگیرد. درس‌آموخته‌های زیادی وجود دارد و بر اساس آن کشورهایی که چنین چالش‌هایی را تجربه کرده‌اند از ظرفیت نهادهای بین‌المللی مانند کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی بهره برده و از صندوق‌های مرتبط استفاده و کشورهای عضو کنوانسیون‌ها را به تدوین برنامه‌های منطقه‌ای ملزم کرده و منابع اعتباری از آن گرفته‌اند همچنین از ظرفیت‌های علمی جهانی استفاده کرده‌اند.
منبع: خبرگزاری ایسنامنبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: دریاچه هامون توفان گرد و خاک در سیستان سازمان منابع طبیعی طرح نجات سیستان گرد و غبار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۲۹۱۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آبگیری بخشی از تالاب هامون و خوشحالی مردم سیستان
در پی بارندگی‌های اخیر در منطقه و سیلاب‌های ورودی از همسایه بخش‌هایی از تالاب بین‌المللی هامون آبگیری شده و باعث رونق مجدد، اما موقت گردشگری در منطقه سیستان شده است.
مردمان سیستان بیش از دو دهه است که به دلیل خشکسالی‌های اخیر و باد‌های ۱۲۰ روزه با انواع و اقسام بیماری‌های ریوی و چشمی دست و پنجه نرم می‌کنند و عملاً به دلیل عدم پرداخت حقابه سیستان از سوی کشور افغانستان سال‌های بسیار سختی را پشت می‌گذارند.
این مردم همواره در فصول پربارش سال در انتظار بارندگی‌ها و نزول رحمت الهی هستند تا زمین تفتیده و خشکیده سیستان قدری طعم زندگی و آب را بچشد که در این سالها اوضاع خیلی به کام آنها نبوده ولی باز هم از رحمت خداوند ناامید نیستند.
ورود سامانه‌های بارشی در هفته‌ها و روزهای اخیر چه در داخل و چه کشور افغانستان بارشهای خوبی را به همراه داشت که علیرغم ناملایمت‌هایی که طالبان در پرداخت حقابه داشته‌اند باز هم قدر ناچیزی از سیلاب سرریز شده سد‌های این کشور وارد سیستان شده است.
کیخا یکی از شهروندان سیستانی گفت: درست است که سالهاست در این منطقه جز خاک و شن و ماسه و سختی چیز دیگری نداشته ایم، اما باز هم حاضر به ترک خانه و کاشانه خود نیستیم، اما از مسئولان و خصوصاً وزارت امور خارجه مطالبه جدی داریم که نسبت به دریافت حقابه ما از طالبان به صورت جدی عمل کند.
وی ادامه داد: آب در سیستان به معنی زندگی و حیات است و اگر آب نداشته باشیم عملاً امکان زندگی کردن وجود ندارد و مسیولان باید به این مساله به خوبی واقف باشند و ذره‌ای از حق مسلم مردم سیستان در خصوص حقابه کوتاه نیامده و به هر نحوی که می‌توانند اقدام فوری داشته باشند.
دهمرده، یکی دیگر از ساکنان منطقه سیستان نیز به خبرنگار ما اظهار کرد: آبی که امروز وارد منطقه سیستان شده است به هیچ وجه حقابه تالاب هامون نیست بلکه میزان حجم سیلاب غیرقابل کنترل از سوی طالبان و آب‌های سرریز شده از سد‌های کشور افغانستان است.
وی ادامه داد: ما هرگز به این سیلاب راضی نمی‌شویم و تنها خواست و مطالبه ما دریافت منظم و کامل حقابه سیستان است تا بتوانیم همچون گذشته به کشاورزی و دامداری بپردازیم و این منطقه را مجدداً احیا کنیم.
بازگشت زندگی به سیستان
معاون گردشگری اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان نیز اظهار کرد: سیستان ظرفیت‌های گردشگری بسیاری دارد و همه ساله در ایام نوروز نیز گردشگران داخلی و خارجی را میزبانی می‌کند، اما به دلیل خشکسالی‌های اخیر دچار مشکلاتی شده است.
علیرضا شه‌بخش افزود: خوشبختانه طی روزهای اخیر و به دلیل بارندگی و سیلاب‌هایی که شاهد بودیم قدری آب به این منطقه وارد شده و به نوعی باعث رونق گردشگری و شادمانی مردم شده است.
وی ادامه داد: به دلیل آب ورودی به منطقه کوه خواجه، مسافران و گردشگران زیادی طی دو روز گذشته این نقطه را برای سفر و بازدید انتخاب کرده‌اند و از تماشای این صحنه‌ها که رو به فراموشی بود لذت می‌برند.
به گفته شه‌بخش، آب ورودی ناشی از سیلاب‌ها که تحت هیچ شرایطی حقابه سیستان نیز محسوب نمی‌شود موجب آبگیری بخش‌هایی از تالاب هامون و اطراف کوه خواجه شده و صیادان با به آب انداختن توتن و قایق‌های خود که سالها خاک میخورد در حال خدمت‌رسانی به گردشگران هستند و گشت و گذار آبی را برای آنها مهیا کرده‌اند.
میزبانی پایگاه ملی کوه خواجه از گردشگران
معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان نیز گفت: همزمان با ورود سیلاب‌های سرریز شده از سد‌های کشور همسایه و بارندگی‌های داخل کشور، بخش‌هایی از تالاب هامون که در محدوده پایگاه ملی کوه خواجه قرار دارد آبگیری شده و تصویری زیبا را برای مردم این منطقه به وجود آورده است.
مجتبی سعادتیان افزود: در روزهای گذشته پایگاه ملی کوه خواجه پذیرای تعداد بسیار زیادی مسافر و گردشگر بوده که برای تماشا و استفاده کردن از زیبایی خدادادی به این منطقه سفر کرده‌اند.
وی ادامه داد: تعداد ورودی مسافران به قدری زیاد بوده است که مردم برای رسیدن به کنار آب، تفریح و اینکه تنی به آب زده و یا از قایق سواری استفاده کنند ساعت‌ها در ترافیک جاده‌ای بوده‌اند، اما باز هم این سختی را به جان خریده و خود را به آب رسانده‌اند.
همه می‌دانند زندگی مردم و به طور کلی حیات در شمال استان سیستان وبلوچستان به آب بستگی دارد که به دلایل شرایط جوی و آب، سدسازی‌های کشور همسایه و عدم پرداخت حقابه این منطقه دچار خشکسالی‌های شدید شده است و همین میزان آبی که به دلیل سیلاب وارد تالاب هامون شده است خوشحالی را همراه آورده است.
منبع: تسنیم
باشگاه خبرنگاران جوان سیستان و بلوچستان زاهدان
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»